Mentale weerbaarheid in een sociaal onvolwassen omgeving

Mentale weerbaarheid is essentieel in elke professionele context, maar komt pas echt op de proef in een sociaal onvolwassen omgeving. Het is de kunst om kalm en integer te blijven wanneer roddel, afgunst en oneerlijkheid de boventoon voeren.

In zo'n omgeving wordt er vaak met dubbele tong gesproken: wat aan de ene kant van de tafel gezegd wordt, klinkt aan de andere kant alweer anders. De bekende uitspraak 'vriend van iedereen is vriend van niemand' krijgt daar een wrange realiteit. Achter elkaars rug worden mensen belachelijk gemaakt, en zodra iemand de deur uit is, wordt diegene het volgende onderwerp van gesprek.

Wat deze dynamiek extra zorgwekkend maakt, is wanneer zelfs de leiding zich aan dit gedrag bezondigt. Leiders horen juist de eenheid te bewaken, elkaar te beschermen en richting te geven. Als zij daarin falen, ontstaat er verdeeldheid en wantrouwen. Dat ondermijnt niet alleen de teamspirit, maar tast ook de professionele moraal aan.

Daarnaast speelt ego een grote rol. In elke organisatie zijn er mensen die zich graag uitspreken over hoe dingen beter kunnen, maar niet altijd bereid zijn om zelf verantwoordelijkheid te nemen of actief bij te dragen aan verandering. Kritiek op leiderschap of werkwijze is waardevol, mits het voortkomt uit betrokkenheid en de bereidheid om mee te denken en mee te bouwen. Het wordt problematisch wanneer men zich verheven voelt boven anderen, op basis van functie of status, en neerkijkt op collega's in plaats van samen te werken. Ware professionaliteit zit niet in je titel, maar in je houding: hoe je communiceert, samenwerkt en verantwoordelijkheid neemt.

Het gevolg is een werkomgeving die emotioneel instabiel aanvoelt, waar professionals zich vaker een maatschappelijk werker of psycholoog wanen dan iemand die gewoon zijn vak uitoefent.

Een echte professional houdt in zo'n klimaat zijn rug recht. Hij of zij laat zich niet meeslepen in roddel of kampvorming, maar kiest voor rechtvaardigheid en consistentie. Mentale weerbaarheid betekent hier: trouw blijven aan je waarden, grenzen stellen aan onvolwassen gedrag, en vasthouden aan professionaliteit, ook als de omgeving dat niet weerspiegelt.

Want uiteindelijk onderscheidt de ware professional zich niet door wat hij zegt, maar door hoe hij zich gedraagt wanneer anderen dat niet doen.